KAZIMIERZ M. PUD�O
Pami�� historyczna i kulturowa mieszka�c�w Dolno�l�skiej Ziemi
Obornickiej
Publikowane: Studia Salvatoriana Polonica 3(2009),
s. 231-249
Uwagi wst�pne
�Pami�� to zadziwiaj�ca i w najwi�kszym zakresie rozwini�ta u ludzi
zdolno�� umys�u, kt�ra polega na: gromadzeniu, przechowywaniu,
odtwarzaniu i przetwarzaniu wszelkich do�wiadcze� oraz informacji.
Zasoby pami�ci nie pozostaj� w niej bezczynne. S� poddawane wielu
procesom [1], na kt�re wywieraj� wp�yw stany emocjonalne � pozytywne i
negatywne[2] . Dokonuje si� zatem w umy�le subiektywne warto�ciowanie
doznanych wra�e� i prze�y� z przebiegu okre�lonych zdarze�. Ludzie
zachowuj� zar�wno pami�� �dobr��, odczuwan� przyjemnie, z pogod� ducha i
nostalgicznie, ale te� � pami�� �z��� o ci�gu niepowodze�, nieszcz��,
doznanych krzywdach osobistych, rodzinnych lub narodowych, kt�re
nierzadko pogr��aj� ich w stan og�lnego zniech�cenia do �ycia. O ustanie
w umy�le tej uci��liwej dla wielu ludzi pami�ci, kierowa� poetycko do
Majestatu Boga sw� pro�b� r�wnie� Wiktor Gomulicki (1848�1919) w
strofie:
�Gdy przesz�o�� straszy, a przysz�o�� nie n�ci,
Gdy si� pustyni� zda �ycia bezdro�e,
O jedno tylko b�agam ci� Bo�e:
Gdy� nie da� szcz�cia, nie dawaj pami�ci� [3].
Nawarstwiaj�ca si� w umys�ach ludzi relatywna pami�� pozwala im jednak
u�wiadamia� sobie: ci�g�o�� trwania i rozwoju, to�samo�� swoj�,
rodzinn�, spo�eczn�, narodow� oraz kulturow�. Bez niej nie by�oby ani
historii narod�w i dziej�w rodzin, ani tradycji �wieckiej oraz
religijnej, jak i zachowanego dziedzictwa kulturowego[4] . Nie
powstawa�yby r�wnie� organizacje, stowarzyszenia i fundacje, kt�rych
celem pozostaje m.in. dzia�alno�� na rzecz zachowania wsp�lnoty
pami�ci[5] .
--------------------------------------------------------------
[1] M.in.: selekcji,
weryfikacji, ��czenia w z�o�one ca�o�ci i odtwarzania.
J. Didier,
S�ownik filozofii,
Katowice 1998, s. 281-282, has�o: Pami��;
Encyklopedia PWN.
Portal, Warszawa
2004, has�o: Pami��.
[2] Szerzej
wraz z literatur�: �wiadomo��, w:
Psychologia, red.
T. Tomaszewski, Warszawa
1977, passim.
[3]
My�le� to cierpie�,
w:
Ksi�ga cytat�w z literatury pi�knej,
u�o�ona przez P. Hertza i W. Kopali�skiego, Warszawa 1975, s. 98.
[4] Por. M.
Halbwachs,
Spo�eczne ramy pami�ci,
Warszawa 2008, passim.
[5] Np.: Rada
Ochrony Pami�ci Walki i M�cze�stwa (1947),
Instytut Pami�ci M�czennik�w i Bohater�w Holocaustu
(1953),
Stowarzyszenie Upami�tnienia Ofiar Zbrodni Ukrai�skich Nacjonalist�w
(1990), Instytut Pami�ci Narodowej
(1998), Fundacja �Pami��, Odpowiedzialno��, Przysz�o�� (1999).